Z roku na rok rośnie popularność i ilość instalowanych systemów radiowego odczytu wodomierzy, umożliwiających dokonywanie odczytów stanu wodomierzy bez wchodzenia na posesje odbiorców w jednym z dwóch trybów:

• tryb inkasencki, w którym inkasent porusza się samochodem po ulicach, zgodnie
  z ustaloną wcześniej trasą,  i rejestruje zapamiętane w pamięci zaprogramowanego modułu nadajnika radiowego, umieszczonego bezpośrednio na wodomierzu odbiorcy, stany wodomierza na koniec okresu obrachunkowego. Odczyty rejestrowane są za pomocą terminala inkasenckiego, np. typu Psion, wyposażonego w odbiornik radiowy. Po dokonaniu odczytów z trasy inkasent wraca do siedziby firmy, umieszcza terminal w stacji dokującej, podłączonej do komputera z zainstalowanym specjalnym oprogramowaniem i dokonuje transmisji odczytów. Oprogramowanie do odczytu wskazań wodomierzy współpracuje bezpośrednio z programem bilingowym, przesyłając stany wodomierzy przypisane do właściwych odbiorców,
• tryb stacjonarny, bez udziału inkasenta. Umieszczone w danej miejscowości urządzenia odczytujące, tzw. koncentratory, na sygnał z komputera, w zaprogramowanym terminie, dokonują odczytu z modułów radiowych, znajdujących się w ich zasięgu a następnie za pomocą transmisji typu GSM/GPRS, Ethernet bądź radiowej, przesyłają odczyty bezpośrednio do komputera w siedzibie firmy.

Na dzień dzisiejszy wszyscy liczący się na rynku producenci wodomierzy posiadają w swojej ofercie wodomierze dostosowane do montażu modułów radiowych oraz oferują pełen system umożliwiający zdalny odczyt wodomierzy. Oferowane oprogramowanie, zainstalowane na komputerze, oprócz odczytu stanu wodomierza oferuje bardzo bogaty zakres funkcji, dających bardzo szczegółowy obraz zdarzeń, występujących u odbiorcy.

Oprogramowanie umożliwia sygnalizację alarmów, m. in.:

• alarm zdjęcia modułu radiowego z wodomierza,
• alarm wykrycia przepływu wstecznego z rejestracją sumy zliczonej objętości wstecznej,
• alarm przyłożenia magnesu do wodomierza.

Ponadto istnieje możliwość przekazania szeregu informacji, jak np.:

• sygnalizacja przepływu maksymalnego (powyżej wartości zdefiniowanej przez użytkownika),
• sygnalizacja wycieku, jako nieprzerwanego przepływu w zdefiniowanym czasie,
• sygnalizacja wyczerpanej baterii w module nadajnika,
• sygnalizacja przepływu minimalnego (wycieku),
• i wiele innych.

Podejmując decyzję o wdrożeniu ww. systemu bardzo ważnym aspektem, rzutującym na późniejsze jego utrzymanie i racjonalnie ponoszone koszty eksploatacyjne jest przygotowanie sposobu i harmonogramu prac wdrożeniowych oraz dokonanie bilansu zalet, wynikających
z wprowadzenia zdalnego odczytu, nie tylko dla przedsiębiorstwa wodociągowego, jako dostawcy wody ale również dla odbiorców. Poniżej przedstawiamy jak zrodziła się decyzja
o wdrożeniu systemu radiowych odczytów wodomierzy w Wodociągu Mareckim Sp. z o.o., co zadecydowało o wyborze konkretnego dostawcy oraz jak wygląda harmonogram prac wdrożeniowych. W podsumowaniu postaramy się przekonać, że zalety z wprowadzenia systemu są prawie identyczne dla naszych odbiorców.

Założenia do wprowadzenia systemu odczytów radiowych w Wodociągu Mareckim Sp. z o.o.

Od początku działalności Wodociągu Mareckiego Sp. z o.o. (w roku 2015 obchodziliśmy 15-lecie działalności) w firmie zatrudniony był jeden inkasent. Przy szybko rosnącej liczbie odbiorców niemożliwym jest comiesięczne dokonanie odczytu wodomierza u wszystkich odbiorców bez zatrudnienia kolejnych inkasentów. A co za tym idzie, niemożliwe jest wystawianie faktur co miesiąc za faktycznie dostarczoną każdemu odbiorcy wodę. W efekcie sytuacja na koniec 2012 roku wyglądała następująco:

• jeden zatrudniony inkasent,
• około 6000 wodomierzy do odczytania,
• odczyt wodomierzy u klienta co 6 miesięcy,
• fakturowanie zaliczkowe co 2 miesiące z wyrównaniem raz na pół roku,
• praca inkasenta w godzinach popołudniowych i w dni wolne od pracy,
• liczne problemy z wejściem na posesję odbiorców.

W tej sytuacji opracowaliśmy następujące, podstawowe założenia stawiane systemowi odczytów radiowych:

• utrzymanie nadal jednego inkasenta (brak wzrostu zatrudnienia),
• około 6000 wodomierzy do odczytania i dalszy przyrost ich liczby,
• odczyt stanu wszystkich wodomierzy co miesiąc,
• stan wszystkich wodomierzy odczytany jednego dnia o tej samej godzinie, co pozwoli na comiesięczne bilansowanie wyprodukowanej na stacji uzdatniania wody, wtłoczonej do sieci wodociągowej z wodą dostarczoną do odbiorców. Tak dokładny bilans pozwoli na dokładne określenie strat w sieci,
• fakturowanie co miesiąc za faktycznie pobraną wodę,
• praca inkasenta w godzinach pracy firmy, w dni robocze.

Dodatkowe założenia dla systemu odczytów radiowych:

• na początku inwestycji korzystamy z tzw. inkasenckiego systemu odczytu (odczyty dokonywane przez inkasenta za pomocą terminala typu Psion, wyposażonego w odbiornik radiowy, bez konieczności wchodzenia na posesję klienta),
• ostatecznie po zainstalowaniu koncentratorów wykorzystujemy tryb stacjonarny do zbierania sygnałów z nadajników na wodomierzach.

Wybór systemu radiowego

Jak już informowaliśmy na wstępie możliwości i funkcjonalność systemów zdalnego odczytu jest ogromna. W naszym przypadku o wyborze konkretnego systemu zadecydowały następujące kryteria:

• dwukierunkowy system komunikacji, umożliwiający zdalną konfigurację (programowanie) modułu nadajnika bez wchodzenia na posesję oraz w uzasadnionych przypadkach bez wiedzy odbiorcy,
• moduł nadajnika radiowego posiadający funkcję Master dla 3 innych nadajników (Slave). Przy odpowiedniej konfiguracji odczytywany nadajnik (Master) przekazuje nie tylko stan wodomierza na którym został zamontowany  ale również stan trzech innych modułów radiowych, skonfigurowanych jako Slave, zainstalowanych w wodomierzach oddalonych od trasy przejazdu inkasenta i niewidocznych dla terminala odczytującego,
• wodomierze DN20 dla odbiorców indywidualnych posiadające klasę pomiarową C zarówno przy ich poziomym jak i przy pionowym montażu.

Zasady wprowadzania systemu

Przed wdrożeniem opracowaliśmy następujące zasady wprowadzania systemu w Markach:

• system wprowadzamy w ciągu 5 lat (2013 – 2017) wymieniając co roku około 1/5 ogólnego stanu wodomierzy – zapewnienie w każdym roku równomiernego obciążenia finansowego,
• podział miasta na 5 stref (rys. 1) – wymiana wodomierzy każdego roku w jednej strefie (zarówno na etapie wymiany jak i ponownej legalizacji po 5 latach.

Rys. 1 Podział terenu Marek na strefy

W tym roku jesteśmy w trakcie wymiany wodomierzy w III strefie. Strefa I i II obsługiwane są trybie inkasenckim. W roku 2016 planujemy zamontowanie wodomierzy w IV strefie
i zamontowanie koncentratorów w strefach: I, II, III i IV co umożliwi przejście na system stacjonarny. W roku 2017 zrealizujemy w pełni ostatnią, V strefę wraz z koncentratorami, kończąc etap budowy systemu.

Uwaga!!!

• Wodomierze mierzące wodę bezpowrotnie traconą (np. podlewanie ogródków, trawników, itp.), nie uwzględnianą przy rozliczaniu za odprowadzane do kanalizacji sanitarnej ścieki, zwane „podlicznikami”, nie są objęte systemem odczytów radiowych. W tym przypadku odbiorca chcąc dokonać odliczenia wody bezpowrotnie traconej informuje nas o stanie licznika za pośrednictwem strony internetowej, przesyłając e-mail, lub telefonując do biura obsługi klienta (w tym roku planujemy również uruchomienia internetowego Biura obsługi Klienta)
• Przy funkcjonującym systemie radiowych odczytów wodomierzy planujemy raz w roku dokonać odczytu wodomierza przez inkasenta w celu sprawdzenia zgodności stanu wskazywanego przez liczydło wodomierza ze stanem przekazywanym przez moduł nadajnika. We wszystkich kwestiach spornych nadal stan wskazywany przez liczydło wodomierza jest nadrzędny.

Zalety systemu dla Wodociągu Mareckiego Sp. z o.o.

Poniżej przedstawiamy zalety, wynikające z wprowadzenia systemu dla naszej firmy, jako dostawcy wody:

• komfort odczytu:
  tryb inkasencki – bez wchodzenia na posesję, do mieszkania, do trudno dostępnych miejsc,
  tryb stacjonarny – na sygnał z komputera centralnego,
• czas odczytu:
  tryb inkasencki – około 1000 liczników dziennie,
  tryb stacjonarny – jednorazowo wszystkie wodomierze,
• dokładność odczytu – eliminacja błędów odczytu przez człowieka i błędów przy wprowadzaniu danych do systemu komputerowego,
• jednoczesność odczytu – możliwość miesięcznego, najbardziej dokładnego bilansowania wyprodukowanej i sprzedanej w skali miesiąca wody, co pozwala dokładnie określać i monitorować straty wody w sieci,
• eliminacja prognoz – fakturowanie comiesięczne faktycznie dostarczonej wody, co oznacza stały i stabilny napływ kapitału do firmy,
• zabezpieczenie przed nadużyciami – manipulacje przy wodomierzu, rejestracja przepływów wstecznych przez informację w postaci alarmów,
• pośrednia kontrola stanu instalacji u odbiorcy – przekazywanie informacji odbiorcy o sygnalizacji nadmiernych przepływów czy sygnalizacji małych, ciągłych wycieków co skutkuje wzrostem zaufania do dostawcy wody,
• automatyczna sygnalizacja o konieczności legalizacji wodomierza – przy podziale miasta na strefy koncentracja wodomierzy do legalizacji w danym roku w jednej strefie.

Zalety systemu dla odbiorców wody

Zalety dla odbiorców są w znacznej mierze bardzo zbieżne z zaletami dla dostawcy:

• komfort odczytu – odbiorcy nie muszą oczekiwać na inkasenta,
• bezpieczeństwo – odbiorcy nie są narażani na niebezpieczeństwo wpuszczania obcej osoby na posesję, do domu czy mieszkania,
• dokładność odczytu – eliminacja błędnych odczytów wodomierza przez odbiorców przy przekazywaniu stanu do Wodociągu Mareckiego,
• jednoczesność odczytu – otrzymywanie dokładnej informacji o ilości pobieranej wody w jednakowym okresie rozrachunkowym co pozwoli odbiorcy analizować i racjonalizować zużycie wody,
• eliminacja prognoz – fakturowanie miesięczne faktycznie dostarczonej wody, brak nadpłat lub niedopłat oraz wygodniejsze gospodarowanie budżetem domowym.
• pośrednia kontrola stanu instalacji u odbiorcy – otrzymywanie informacji z Wodociągu Mareckiego o sygnalizacji nadmiernych przepływów czy sygnalizacji małych, ciągłych wycieków.